Ze zbiorów Cyfrowego Thesaurusa: Początki fotografii tatrzańskiej

gorskie-wedrowkiPiękno przyrody, świeże powietrze, widoki zapierające dech w piersiach – to wszystko powoduje, że górskie wędrówki mają swoich miłośników o każdej porze roku. Dziś turyści na ogół zabierają ze sobą poręczny aparat cyfrowy lub smartfon, którym bez trudu mogą utrwalić urodę krajobrazu, jednak w drugiej połowie XIX wieku fotografia plenerowa stanowiła prawdziwe wyzwanie. Wprawdzie nowy wynalazek preparowania płyt negatywowych i przygotowywania papieru światłoczułego umożliwił wyjście w teren, ale proces ten był bardzo skomplikowany i dostępny tylko dla specjalistów.  Fotografowi towarzyszyli pomocnicy – tragarze, którzy dźwigali ciężki aparat fotograficzny, szklane klisze, statywy, chemikalia… Niezbędna była również przenośna ciemnia, w której wywoływano klisze – w tej roli sprawdzał się szczelny namiot.

Był to czas, kiedy Tatry stawały się modne, a widoki górskie „zdjęte” przez wybitnych fotografów, reprodukowane następnie w czasopismach w postaci heliograwiur, przybliżały góry społeczeństwu, co owocowało ich popularyzacją. Jak pisał w 1881 r. Walery Eljasz (1840-1905) – malarz i autor pierwszych ilustrowanych przewodników po Tatrach i Pieninach, „Wiele się przyczyniają do rozgłosu Tatr fotografie zdejmowane na miejscu z natury”.
Na fotografii ze zbiorów Cyfrowego Thesaurusa widzimy malowniczy Czarny Staw pod Rysami, usytuowany w bezpośrednim sąsiedztwie Morskiego Oka. Nad lustrem wody wznoszą się skaliste zbocza z płatami śniegu w załomach. Autorem zdjęcia jest Awit Szubert (1837-1919) – zawodowy fotograf, właściciel zakładów fotograficznych w Krakowie i Szczawnicy. Szubert należał do grona pionierów fotografii krajobrazowej i górskiej. Pomimo wątłego zdrowia, organizował wyprawy fotograficzne w okolice Szczawnicy i Zakopanego, które wymagały kilkudniowego pobytu w terenie i nocowania w szałasach pasterskich lub pod namiotem, co stanowiło nie lada wyzwanie dla cierpiącego na reumatyzm fotografa – jednak urok górskich krajobrazów był nieporównanie większy.
Prezentowana fotografia pochodzi z serii wykonanej na zlecenie Towarzystwa Tatrzańskiego w latach 1876-1878, we współpracy ze wspomnianym wyżej Walerym Eljaszem, który przygotował spis widoków do zdjęć. W sumie Szubert wykonał wówczas w Tatrach 59 fotografii, ukazujących m.in. Zakopane, Dolinę Kościeliską, Halę Gąsienicową, Morskie Oko, Dolinę Pięciu Stawów. Widoki te były wykorzystywane do wydawnictw albumowych, takich jak „Album widoków tatrzańskich” czy „Widoki z Tatr i Pienin”, a ich autor otrzymał kilka nagród na zagranicznych wystawach.